Giấy Bán Đất Viết Tay Không Công Chứng Có Bị Vô Hiệu Không?

Trong các giao dịch bất động sản, nhiều người vẫn lựa chọn hình thức mua bán đất bằng giấy viết tay do thuận tiện, nhanh chóng và tiết kiệm chi phí.
Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật hiện hành, không phải mọi trường hợp giấy viết tay đều có giá trị pháp lý.
Vậy giấy bán đất viết tay không công chứng có bị vô hiệu không? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

1. Hợp đồng mua bán nhà đất phải công chứng

Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 167 Luật Đất đai năm 2013:

“Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực.”

Như vậy, khi thực hiện mua bán, chuyển nhượng nhà đất, các bên bắt buộc phải lập hợp đồng và công chứng tại cơ quan có thẩm quyền (thường là văn phòng công chứng hoặc UBND xã, phường nơi có đất).

Nếu hợp đồng mua bán đất chỉ được lập bằng giấy viết tay không công chứng, thì giao dịch đó được xem là vi phạm về hình thức và có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu khi xảy ra tranh chấp.

2. Giấy bán đất viết tay vẫn có thể có hiệu lực

Dù vi phạm quy định về công chứng, nhưng không phải mọi hợp đồng viết tay đều bị vô hiệu.
Theo Khoản 2 Điều 129 Bộ luật Dân sự năm 2015 có quy định:

“Giao dịch dân sự được xác lập bằng văn bản nhưng vi phạm quy định về công chứng, chứng thực mà một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong giao dịch thì, theo yêu cầu của một bên hoặc các bên, Tòa án ra quyết định công nhận hiệu lực của giao dịch đó.
Trong trường hợp này, các bên không phải thực hiện việc công chứng, chứng thực.”

Điều này có nghĩa là, nếu trong quá trình mua bán đất bằng giấy viết tay:

• Các bên đã thực hiện từ 2/3 nghĩa vụ trở lên (ví dụ: bên mua đã thanh toán hầu hết tiền, bên bán đã giao đất,…),
• Và giao dịch không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội,

Thì Tòa án có thể công nhận hiệu lực của hợp đồng viết tay đó, dù không được công chứng.
Khi đó, người mua vẫn được pháp luật bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

3. Giải pháp khi mua đất bằng giấy viết tay không công chứng

Trong trường hợp bạn đã mua đất bằng giấy viết tay nhưng chưa công chứng, có thể áp dụng các hướng xử lý sau:

Bước 1: Đề nghị bên bán cùng đi công chứng hợp đồng

Nếu hai bên vẫn thiện chí hợp tác, bạn nên đề nghị bên bán cùng đến văn phòng công chứng để hoàn thiện hợp đồng mua bán theo quy định của pháp luật.

Bước 2: Yêu cầu Tòa án công nhận hiệu lực hợp đồng

Nếu bên bán cố tình không hợp tác hoặc gây khó dễ, bạn có quyền khởi kiện ra Tòa án nhân dân có thẩm quyền để yêu cầu công nhận hiệu lực của hợp đồng theo Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015.

Khi nộp đơn, người mua cần cung cấp bằng chứng chứng minh việc đã thực hiện ít nhất 2/3 nghĩa vụ, ví dụ như:

• Giấy biên nhận hoặc hợp đồng viết tay có chữ ký của hai bên;
• Biên lai, giấy giao nhận tiền, phiếu chuyển khoản ngân hàng;
• Giấy vay tiền hoặc tài liệu khác chứng minh việc thanh toán thực tế;
• Chứng cứ cho thấy bên mua đã nhận đất, sử dụng đất, hoặc xây dựng trên đất.

4. Một số lưu ý khi mua bán đất bằng giấy viết tay

• Không nên giao dịch chỉ bằng giấy viết tay nếu đất chưa có sổ đỏ hoặc chưa rõ nguồn gốc pháp lý.
• Luôn kiểm tra thông tin đất tại Văn phòng đăng ký đất đai để tránh mua phải đất tranh chấp hoặc bị quy hoạch.
• Trước khi ký kết, nên tham khảo ý kiến của luật sư hoặc chuyên viên pháp lý để được tư vấn về hình thức hợp đồng hợp pháp.
• Nếu bắt buộc phải mua bán bằng giấy viết tay (ví dụ: đất chưa tách sổ, đất nông nghiệp), cần có người làm chứng hoặc xác nhận của chính quyền địa phương để tăng giá trị chứng minh.

5. Kết luận

Giấy bán đất viết tay không công chứng có thể bị vô hiệu nếu các bên chưa thực hiện nghĩa vụ hoặc giao dịch vi phạm quy định pháp luật.
Tuy nhiên, nếu bên mua đã thực hiện từ 2/3 nghĩa vụ trở lên (như đã thanh toán tiền, nhận đất, sử dụng đất ổn định), thì có thể yêu cầu Tòa án công nhận hiệu lực của giao dịch đó.

Để tránh rủi ro pháp lý, khi giao dịch nhà đất, người dân nên lập hợp đồng công chứng, lưu giữ chứng từ đầy đủ và đảm bảo đúng trình tự theo quy định của pháp luật đất đai.