Đánh Tráo Khái Niệm “Công Chứng Vi Bằng” – Rủi Ro Khi Mua Bán Nhà Đất
Nhiều người mua nhà đất hiện nay vẫn lầm tưởng rằng vi bằng có thể thay thế hợp đồng công chứng. Điều này dẫn đến rủi ro cực lớn, đặc biệt với các trường hợp nhà xây sai phép, không phép hoặc đất chưa đủ điều kiện pháp lý.
Tình huống thực tế cảnh báo
Vợ chồng anh Nguyễn Anh L (công nhân may ở TP.HCM) sau nhiều năm tích cóp, vay mượn được 400 triệu để mua căn nhà nhỏ ở Hóc Môn. Người bán khẳng định nhà có pháp lý ổn định và bảo “công chứng vi bằng là được rồi”.
Tuy nhiên, sau khi dọn vào ở không lâu, anh chị nhận được quyết định cưỡng chế nhà do vi phạm xây dựng không phép. Mọi số tiền dành dụm gần như mất trắng.
Vi bằng là gì? Có phải công chứng không?
Theo Khoản 3, Điều 2 Nghị định 08/2020/NĐ-CP về tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại, vi bằng là văn bản ghi nhận sự kiện, hành vi có thật do Thừa phát lại trực tiếp chứng kiến.
Khoản 2, Điều 36 của cùng nghị định quy định rõ: “Vi bằng không thay thế văn bản công chứng, chứng thực hay văn bản hành chính khác”.
Vậy “Công chứng vi bằng” có thật không?
Không hề có khái niệm “Công chứng vi bằng” trong pháp luật Việt Nam. Đây là cách gọi sai lệch, thậm chí bị lợi dụng để đánh tráo khái niệm pháp lý nhằm lừa dối người mua.
Thừa phát lại KHÔNG được lập vi bằng đối với:
- Các hợp đồng chuyển nhượng nhà đất
- Giao dịch thuộc thẩm quyền của tổ chức hành nghề công chứng
- Các trường hợp thuộc quyền chứng thực của UBND phường/xã
Vi bằng có giá trị pháp lý gì không?
Có, nhưng giá trị rất hạn chế:
- Vi bằng chỉ ghi nhận sự kiện thực tế mà Thừa phát lại trực tiếp chứng kiến, ví dụ như việc giao tiền, trao tay giấy tờ,…
- KHÔNG có giá trị xác lập quyền sở hữu đối với nhà, đất
- KHÔNG thay thế được hợp đồng công chứng
- KHÔNG đủ cơ sở để sang tên, đăng bộ sổ đỏ
Cảnh báo: Những căn nhà rao bán bằng “vi bằng thừa phát lại” thường là nhà không có sổ đỏ, nhà xây không phép hoặc nhà trên đất nông nghiệp. Người mua gần như không có quyền lợi pháp lý và rất khó bảo vệ khi xảy ra tranh chấp.
Lời khuyên cho người mua nhà đất
- Chỉ ký hợp đồng khi có giấy tờ pháp lý đầy đủ: sổ hồng, giấy phép xây dựng, thông tin quy hoạch rõ ràng.
- Không ký bất cứ giao dịch nào chỉ bằng “vi bằng”.
- Nên thực hiện công chứng tại văn phòng công chứng hợp pháp để đảm bảo quyền lợi khi xảy ra tranh chấp.
- Tìm hiểu rõ sự khác nhau giữa vi bằng và công chứng trước khi giao dịch.
Kết luận
“Công chứng vi bằng” là một cách gọi sai, dễ gây hiểu nhầm và thường bị lợi dụng trong các giao dịch nhà đất không rõ pháp lý. Nếu bạn đang có ý định mua nhà, hãy đòi hỏi hợp đồng công chứng rõ ràng, tránh giao dịch chỉ qua vi bằng để không phải đối mặt với nguy cơ mất trắng tài sản như câu chuyện của anh L.
Hãy tỉnh táo và hiểu rõ pháp luật – đó chính là cách bảo vệ tài sản và tương lai của bạn!
